Axiale spondyloartritis (AxSpA)

Axiale spondyloartritis (AxSpA)

Wat is axiale spondyloartritis?

Axiale spondyloartritis (AxSpA) is een vorm van artritis die vooral de rug en bekken aantast. Misschien heb je net te horen gekregen dat je AxSpA hebt, ken je iemand met AxSpA, of wil je er gewoon meer over weten. AxSpA is een ziekte die voor veel mensen onbekend is, terwijl over deze aandoening veel informatie te vinden is. Zoveel zelfs dat men soms verloren raakt. Daarom geven we je hier wat algemene informatie. Wat is AxSpA? Wat gebeurt er in het lichaam? Welke soorten AxSpA zijn er? Waarom is het belangrijk dat iemand die AxSpA heeft dat snel te weten krijgt?


Axiale spondyloartritis (AxSpA) is een verzamelnaam voor twee vormen van deze ziekte:

  • Radiografische AxSpA: Bij deze vorm is schade aan de gewrichten zichtbaar op röntgenfoto’s. Dit wordt ook wel ankyloserende spondylitis (AS) genoemd. De schade komt vooral voor in de onderrug en het bekken.
  • Niet-radiografische AxSpA: Bij deze vorm is er geen schade zichtbaar op röntgenfoto’s, maar die kan wel zichtbaar worden gemaakt met een MRI-scan.

Bij beide vormen kunnen niet alleen de rug en het bekken, maar ook andere gewrichten en soms zelfs organen worden aangetast.


AxSpA is een langdurige (chronische) ziekte die in de loop van de tijd erger kan worden. Hoewel genezing niet mogelijk is, zijn er behandelingen die de klachten, zoals pijn en stijfheid, kunnen verminderen. Begrijpen hoe AxSpA van invloed is op het lichaam, kan patiënten helpen om samen met hun arts een behandelplan te maken dat bij hen past. Hoe meer men weet over de ziekte, hoe beter men kan omgaan met de ziekte.


Wat gebeurt er in het lichaam bij AxSpA?

Bij axiale spondyloartritis (AxSpA) werkt het immuunsysteem niet zoals het hoort. In plaats van alleen schadelijke stoffen zoals bacteriën en virussen aan te vallen, richt het zich ook op gezonde weefsels in het lichaam. Dit veroorzaakt ontstekingen, wat leidt tot pijn en stijfheid, vooral in de gewrichten van de rug en het bekken.


De klachten beginnen meestal in de onderrug en het bekken. Maar na verloop van tijd kunnen ook andere gewrichten worden aangetast, zoals bijvoorbeeld de heupen, knieën of hielen. AxSpA kan daarnaast ontstekingen veroorzaken in andere delen van het lichaam. Denk bijvoorbeeld aan de ogen. Ze kunnen rood worden en pijn doen. Ook kan men last krijgen van de buik, omdat er ontstekingen in de darmen kunnen ontstaan.


Omdat AxSpA niet alleen de gewrichten, maar ook andere organen kan beschadigen, is het belangrijk om de klachten serieus te nemen. Met een goede behandeling kunnen pijn en ontstekingen verminderd worden en kan verdere schade voorkomen worden.


De klachten van AxSpA

De klachten van AxSpA zijn per persoon verschillend en kunnen in de loop van de tijd veranderen. De ziekte veroorzaakt vooral pijn en stijfheid in de onderrug en het bekken. In de ochtend of na een bepaalde tijd van rust zijn deze klachten vaak erger. Bij beweging worden deze klachten meestal minder. Het is belangrijk om de klachten te herkennen en er met een arts over te praten. De arts kan dan proberen de klachten onder controle te krijgen. Hieronder lees je meer over de meest voorkomende klachten:

  • Pijn en stijfheid in de rug en het bekken: Dit is vaak de eerste klacht die men ervaart. De pijn kan ’s nachts of vroeg in de ochtend het ergst zijn.
  • Pijn rond de billen: Dit komt vaak voor en kan aan één kant of aan beide kanten voelbaar zijn.
  • Ontstekingen in andere gewrichten: Naast de rug kunnen gewrichten zoals heupen, knieën of hielen worden aangetast. Dit gaat vaak gepaard met pijn, maar ook het dik worden en warm aanvoelen van het gewricht.
  • Vermoeidheid: Veel mensen met AxSpA voelen zich langdurig moe en hebben weinig energie, zelfs na voldoende slaap.

Andere mogelijke klachten zijn:

  • Oogontstekingen. Dit kan leiden tot roodheid, pijn of wazig zicht.
  • Huidproblemen: Ontstaan van de huidziekte psoriasis.
  • Darmontstekingen. Dit kan leiden tot buikpijn en diarree.

Soms is het moeilijk voor een arts om de ziekte vroeg te herkennen. Dit komt omdat de klachten bij AxSpA vaak langzaam ontstaan en omdat de klachten soms een bepaalde tijd erger en dan weer een tijd minder erg zijn. Dit afwisselen van betere dagen met minder goede dagen heeft invloed op het dagelijkse leven. Het is altijd belangrijk om bij klachten een arts te raadplegen. Hoe eerder de diagnose wordt gesteld, hoe beter de behandeling kan worden aangepast om schade en pijn te voorkomen.

Wie krijgt AxSpA?

Wereldwijd heeft ongeveer 0.3% - 1.4% van de bevolking axiale spondyloartritis.
In Nederland komt axiale spondyloartritis bij ongeveer 1 op de 200 mensen voor.
Radiographic AxSpa komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (2-3:1).
De aandoening begint meestal tussen het 15e en 35e levensjaar.

Hoe bereid je als patiënt een gesprek met je dokter voor?

Een doktersbezoek kan soms snel voorbijgaan, maar met een goede voorbereiding kun je het meeste halen uit de tijd die de arts voor jou beschikbaar heeft. Het is belangrijk om je arts duidelijk te vertellen hoe axiale spondyloartritis van invloed is op jouw dagelijks leven. Hier zijn enkele tips om je doktersbezoek zo nuttig mogelijk te maken:

  • Houd bij welke klachten je hebt: schrijf op hoe je je voelt, welke pijn je hebt en of er iets is veranderd sinds je laatste bezoek.
  • Wees duidelijk: vertel waar en wanneer je pijn hebt en hoe dit van invloed is op je dagelijks leven.
  • Maak een lijst van medicijnen: schrijf op welke medicijnen je inneemt en welke behandelingen je eerder hebt gehad.

Welke vragen kan je stellen?

Als je goed voorbereid bent, kun je samen met je arts makkelijker werken aan een behandelplan. Hier zijn enkele voorbeelden van vragen die je kunt stellen tijdens je afspraak:


  • Welke behandelingsmogelijkheden zijn er voor mij?
  • Hoe snel kan ik resultaten van mijn behandeling verwachten?
  • Wat kan ik doen als mijn klachten verergeren?
  • Kan ik iets aanpassen in mijn manier van leven waardoor mijn klachten kunnen verminderen?
  • Wat moet ik doen als ik bijwerkingen van mijn medicijnen ervaar?


Je arts kan ook vragen stellen om je voortgang beter te begrijpen. Bereid je voor op vragen zoals:


  • Zijn je klachten veranderd sinds je laatste bezoek?
  • Kun je je dagelijkse activiteiten nog uitvoeren?
  • Slaap je goed?
  • Kun je je medicijnen goed innemen?

Door eerlijk te vertellen hoe je je voelt en door vragen te stellen, help je je dokter om een behandeling te kiezen die bij je past. Samen kunnen jullie werken aan een plan om je klachten te verminderen. Samen werken jullie aan een beter resultaat.

Hulp van patiëntenorganisaties

Er zijn verschillende patiëntenorganisaties die je extra informatie en steun kunnen geven. Deze organisaties werken onafhankelijk van deze website en kunnen een goede aanvulling zijn. Het is altijd handig om informatie van meerdere plekken te verzamelen. Zo begrijp je je ziekte beter en weet je welke hulp er voor jou beschikbaar is.
https://www.arthritis.org/diseases/ankylosing-spondylitis
https://reumanederland.nl/
https://reumanet.be/spondylitis-ankylosans